Bitoriano Gandiaga

Literatur idazlanak

DGA-1^
L3G^

Bitoriano Gandiagari (+)
bertso bat pentsarazgarri,
utopiaren erresumatik
behar dut honantz ekarri;
giza bizitza [gizabizitza] antzaldatzen du
baita munduz kanpo jarri,
gizakiaren kaltetan eta
buruaren gogaikarri.


L3G^

Berrogei eta hamabost urte (1)
bete bezpera gauean
usarioa jarraituz hemen
jarri naiz bertso-lanean.
Bitoriano, gaurkoan ez naiz
sartuko inorenean, [I]
zeu zaitut sujet eta zeuretzat
arituko naiz topean. (2)

Ametsen kontra narraza zara,
bakarrik zaude ta pobre,
makala zara, minkorra zara,
negarra duzu amorde*
gizona ez da airean bizi,
bizitza ez da aztore,
Itxura batzu erantziz gero
ez gara ezer dotore.


DGA-1^
L3G^

Torizu luma, idatz ezazu (+)
gizona gizajo dela,
inork txukatu ez daramatzan
malko biziak daudela;
onartzen ere ez dituztenek
zoritxarrik badutela,
neke luze bat dute bizitza,
lagun gabeko gartzela.

Zeure burua ulertzen egin
behar didazu ahalegin,
sufrimenduan, bakardadean
murgildu eta must egin;
sufizientzi gailurra utziz
ihardun-minez daudenekin,
jendeak duen joran gaitzaren
tristura aztertzen ekin.

Gizonari so jarri nahi zaitut (3)
zeuregan duzun hortara,
baina ez kanko-ganbaran duzun
irudimalo hartara;
oraingo hontan nonnahi bizi den
gizon arrunta zeu zara,
ustekeritik itzuli zaitez
zeure barruko baitara.

Pozik gutxi ta saminik asko
sortzen bait du erbesteak,
zeure minaren zazpi halako
agian badu besteak;
zorionaren egarri gaziz
sutan izaki hesteak,
ezbehar asko egiteraino
sufritzen dizu jendeak.

Ore berdinez onduak gara
lurreko gizaki oro,
saminduetan zeure kidea
behar zenuke idoro;
haiek lasaitu arte ez zaitez
pozetan ibili zoro,
zeure erritmoa [zure ritmoa] haienarekin
neurtu ezazu osoro.

Samurtasuna ireki bedi
zure erraietan jaukal*,
errukia ta gozotasuna
bizi ta eskainiz zabal;
hotzetan bizi diren guztiek [guztiak]
bezate zuregan magal
gizarte latza puska bat bihur
al dadin bigun ta mazal*.

Zuk badakizu gizonok geurez
gaixo ere bagarela,
urduri ere bagarela ta
arraza guztiz petrala;
ezagun duzu giza malura
baita giza kilimala [giza-kilimala],
gizonen alde saiatu zaitez
egin dezakezun ahala. (4)

Burokrazia dugu nagusi,
burokratak agintari,
utopiaren ota* altutik
lehenbailehen [lehenbait lehenik] baja hadi];
hemen ez zegok [etzegok] begirunerik,
guztiok gaituk patari*,
garelakoak garealako
badugu nahiko lotsari.

Ondo pentsatzen dudanean zein
maitagarri den gizona,
errukarria gehienean ta
sarri premian dagona;
atertu gabe behar genuke
gogoan euki pertsona
geure buruon zati izaki
plaust liteke ta [liteke-ta] desploma.

Samurtu hadi eure buruaz
samur hadin besterenez
hunkitu hadi eureaz hainbat
edonoren dolamenez;
gizona denik eta daitekeen
nahigabetuena denez
haren akorduz bizi behar duk
ardurarik bizkorrenez.

Oi neugan bizi dudan gizona,
gizakiaren izpia,
oi zer gupidaz ikusten dudan
bere neurrira jaitsia;
erbestean [herbestean] dut herria eta
erbestean [herbestean] familia,
gizajo-semeen umezurtza [ume zurtza] naiz,
hau dut zedula guztia.

Esango dute ez dakidala
nondikan nora nabilen,
zuk badakizu, Bitoriano,
hemen zeu zara abilen;
reflexio hau, dudarik gabe,
argiagoa zitekeen,
argiagoa zitekeen, baina
berau irten zait kolperen.

________________

Z03^

Yo desde el reino de la utopía
le dedico un verso
a Bitoriano Gandiaga
para que le obligue a pensar;
él distorsiona la vida humana
y la sitúa fuera del mundo,
en perjuicio del ser humano
y en detrimento de la mente.

:::::::::::::::::::::::::::

Acéptate a ti mismo
para que puedas aceptar a los demás,
estremécete de tus lamentos
y del de los demás;
debes acordarte
con la mayor de las diligencias
que el ser humano
es la criatura más desconsolada.

::::::::::::::::::::::::::

Toma la pluma y escribe
que el ser humano es desdichado,
que existen lágrimas vivas
imposibles de ser enjugadas;
que incluso padecen desgracias
los que no quieren aceptarlas,
que la vida también es para ellos una larga penitencia,
una cárcel inhóspita.

::::::::::::::::::::::::::

Dirán que no sé
por dónde me da el viento,
tú ya sabes, Bitoriano,
que aquí tú eres el más hábil;
esta reflexión, sin duda alguna,
podría haber sido más lúcida.

Gaia 1: Biografia
Gaia 2: Bizitza
Azpi-gaia: Bizitza: Norbere Izaera
Edizio kritikoa: Paulo Agirrebaltzategi
Gipuzkoa.net-aren logoa