Bitoriano Gandiaga

Literatur idazlanak

4KO^

Urriak 4. Larunbata.


Hogeita zortzi Irailak eta
igande goizaren adi,
gaur eskurtsio eguna dugu
esnatu naiz eta jagi.
Han zeuden plazan hogei bat zakur
urduri eta zaunkari,
haien inguru baziren beste
berrogeirenbat ehiztari,
enbidiz nago, banindoake
kontentu eta saltari
basurde-zaleen gidari.

Baina instintu basa horiek
bide onera ekarriz,
Gorespen-Mezak ospatzera naiz
Kapillara jaitsi garaiz;
han anaiekin bateratuta
debotu eta berariz
Jaunaren hitza aditu dugu
baita meditatu aldiz
salmuak eta Eukaristia
geure jokabide jarriz
listo gara barru argiz.

Gosaldu eta autora laster
nor baino nor alaiago,
beti berandu ohi dabiltzenei
itxoin beharrik ez dago.
Gaur Arrieta dugu bideko
berri emaile oparo,
ingurumari guztiaz digu
hitzegin argi ta brabo
txandan aipatu ditu ibero
erromar eta kantabro,
kristau-jende ta barbaro.

Deba hibaia alde batean,
ezker eskubi harkaitzak,
Hermidak beti ematen dizkit
estualdi gozakaitzak.
Seirehun metroko sakanez goaz,
handiak dira pendaitzak,
supituan har gintzake plausta,
harri soltezko ekaitzak,
goiak beldurra, beheak ikara,
trokartearen emaitzak
asko dira hango gaitzak.

Diodan mendi tartean zehar,
Lebeñan zer gozamena,
Andre Mariren elizaxo bat,
merezi du aipamena.
Mozarabe da, preromaniko,
benetako bitxi dena,
zelten harlandu handi bat ere
barruan hantxe duena,
estruktura du elizatxo hark
detailerik ederrena:
arku eta bobedena.

Deba hibaitik Cares hibaira
aldatu gara Panes-en
el Naranjo de Bulnes deitua
urrun ikusi zitekeen.
Las Arenas de Cabrales edo
holakoren bat ote zen (1),
izenez ez naiz oroitzen baina
harana bazen bederen
hankak luzatzen ausartu nintzen
piskat lasaitu nintekeen,
arnasa hartu nezakeen.

Handik aurrera Cobadongara,
bihur ta estu bidea;
Cares hibai aldamenean,
ur alai eta librea.
Halako baten bukatu dugu
goizeko ibilpidea.
Cobadongako eliz dorreak
poztutzen dute airea
tenplu santura zuzendu da gaur
inoiz bada-ta fraidea,
giza-jende zelibea.

Kobara ere hurbildu gara
bazen makina bat jende:
adinekoak, gazte ta ume,
ezkondu eta ezkonge.
Oraindik ere bada munduan
sinesten duenik konde:
belaun gorritan harmailak igoz
hor neskatxa ta hor andre,
bakoitzak bizi dugu bizitza
eritziren baten mende
esperantza ta nahikunde.

Andre Maria ikusi dugu
hartzulo sonatu hartan
usoak ere hantxe zebiltzan
hurbildu eta eskapan.
Abaraskarik bazen sabaian
zintzilik nola-halatan,
azpikaldean bi ur jario
gaitzak txurru ta zaratan
putzu handi ta argi bat dago
dena txanpon distiratan,
norbait badagoke faltan. (2)

Hor nonbait goian, mendiren baten
ba omen dira bi laku,
haik ikustera abiatzeko
autoan gara paratu;
kaguenla, zer zen gora bidea,
zer pendiz eta zer tratu
bide txar hartan zer ez ote dut
beldurrez madarikatu?
Ahal izan banu autobus hura
egingo nuen geratu,
hain nengoen ikaratu!

Enol, Ercina? Ez dakit nola
zuten izena lakuak,
mendixka baten aldamenetan
eder zeuden paratuak;
zelai berdeak, jenderik asko
ahate eta ganaduak
argi frangotan belatxinga ta
enara bedeinkatuak
orain bai ongi, ahaztu zaizkigu
etorreran gertatuak
susto ta beste tratuak.

Erreginaren miradorean
beheruzkoan hor geratu

handik haruzko ikuskizuna
pozik dut erreparatu.
Gandu piska bat zegoen arren
bazen han zer begiratu
sakan berdeak, herrizkatxoak
elkarrengandik banatu
Eguzkiaren kantua nonbait
hantxe genuen kantatu,
Jainko ta_izaki goratu. [I]

Cangas de Onís, hango zubia
zein den harzubi bikaina
alturan altu, zabalez zabal
jasoa eta liraina
harriz egina izateko bai
haren taiua arina
haren arkuak Sella gainean
badu bere zeregina
ikusleari badaragio
gorantzako eragina,
lilurazko atsegina.

Llanes herrian geratu gara,
parte zaharrean hain zuzen
San Pedro deitu ibil-lekura
horra non denok gatozen
itsasoari begiratu bat
begiak lasai daitezen
ondoren denok herri barrurantz
—turista-jende gentozen—
ahoa busti, zerbait ikusi
dibertitu ahal gintezen,
zer-ikusi asko ez zen.

Bezperak kantuz errezatuta
pozik komentu aldera
eguna bapo bota dugu-ta
inor ez dator minbera
berriz pasatu dugu Hermida
ilunduz gero hobe da
ikusten ez den amiltegiak
ez du izutzen sobera
kantu kantari jarri gara-ta
kontentuan alegera
iritxi ginen etxera.

Gaia 1: Bizitza
Gaia 2: Izadia
Azpi-gaia: Bizitza: Anaiartea
Edizio kritikoa: Paulo Agirrebaltzategi
Gipuzkoa.net-aren logoa