Bitoriano Gandiaga

Literatur idazlanak

ELRL^

Birjiñen gara lirain, Andrane Maria,
zure bikañak nire biotz kantaria
igurtzi daroa.
Biotz ume [alai] au pozik, txori poza egaz [zure ikutu leunaz],
begi-buruak zoro pozaren ardoaz [barru bete deuste kantu eta algaraz]...
Sortu da bertsoa! [Ta zoro gogoa!]

Zeatz lotsa naz neurtitz baldanok [baña sentiok] emoten:
Ez neuke jardun gura ederrik itxusten [Beldur naz bakar artu ez ete deustien]
ezertxu-arren be [egi ta kolore].
Zure loreai zelan eldu adi latzez [Zure irudia zelan lortu adi aulez],
ain garbi gogokoi [goiko] ta zoramentsu danez,
asko mindu gabe [barreiatu]?

Zelan artu zeinkedaz bertso garratsotan [sic] [Zure igurtzi loxiña nire biotzean]
Jainko egintza guren, Jainko-egintzotan [Biotza ez da bertsoa. Zalantza geizpean]
meien eralgia [nire guraria]?
Baiña ur potxiraiño be jasten da gabetan
iretargi osoa. Jarri bertsuotan,
Beirjiña garbia.

Gora [gorantz] naukozu Jainko argia eskatzen [argi zuria mizkatzen]
Zerua otzan, pozik [zabal], izar edegien
gozotan etzana.
Or zagoz zu argitsu, eguzki utsezko,
nire bertso aria edertasunez jo
doazun eguna.

Argi [Leiar] bigunezkoa zara, Andrane Birjin, (1)
Berba alaigarriaren [zitori ta urrunezko] goiz senti atsegin
garden, totil, zuri.
Zugan ipinten dotaz begi aulegiok [nere begi aulok]
—betiko argi-zirkin-eder egarriok [—betiko argi naiezko begi egarriok]
aundi, gose [eske], geldi.

Guraien atseden, amesen jai-leku,
milla iretargi [iretargia] baiño leunago zara zu,
neure bake ori.
Oi urdin goienezko ageri gelgaia,
begitu malso nire lillura josia zeuri adi-adi.

Argi ta poz-iturri epelena zara
maitasun garbitzaille. Zure begikera
euriarena da.
Egun ederreneko argi dardarea.
kantuz apainduriko zelaitar aizea,
larrosen arnasa...

Beretzat egin zindun Jainkoak [Jaungoikoak], bikaiñen.
Zugandik igaro zan atsegin, pozarren
argitik ura lez.
Bere Amatzat egin zindun, zitoria,
egodun, leun, ugari eta iratzarria
Jaunak, ama-zalez.

Gizaldi eta gizaldi abestuko iatzu.
Izar, iretargi ta eguzki zara zu,
Andrane ederrena.
Kristau begiok biztu dituzun argia,
zeruen ederra ta munduko alaia,
Jainkoaren Ama,

zu orixe zaitugu: Jainkoaren Ama
sortzetik guztiz aratz geiago ezin ala,
ezin aratzago.
Zeure garbitasuna, goiza lez jagita [Zeu zara, Andrane Mari, lurbirako aintza].
Erbesteko zoramen argitsu egin du [Zeu zara erbesteko atsegin baratza]
ta zorion-ondo.

Zeu goraltzeko nai dot indarra ta arnasa. (2)
Lagundu eidazu ta diñotan neurtitza
zeuk ondu egizu.
Ipiñi ardau-intza berba neurtuotan,
su-gar izpi zoli bat garau bakoitzetan,
gori eta argitsu.

Begi lurtarron zeru-mindu egidazuz
garbizko eder orren eder-zauriz minduz
sakon ta leiatsu.
Ederrak guretzako almen asko dauko.
Emon zakiguz eder gure bizirako
epel ta doatsu [Birgiña doatsu].

Zergaitik uste dozu maite doguzala (3)
iretargi, larrosak, ura ta izoztela
ederraren ezik?
Ederra gogo iaku. Baiña zer ederra
zeruko alatz ori eder ezpazara
lirioz jantzirik?

Zuri Janak ez deutzu obenik aurkitu,
asmatu zindun ainbat oso-osoa zaitu,
sekulako Ester. (I)
Zugan ditu Jainkoak bere begi biak,
zeu maite zaitu geien bere maite-leiak,
Andre Mari eder!

Santutasuna nai dot argira naroan,
garbitasuna nai dot diñotan bertsoan
atsegin nakizun.
Bekit zuganatzeko egalki kantua
gozoena zarean Izar [Andre] argitsua,
egatuz noiatzun.

Beti abestu nai dot [Itxi kantau daizudan] zure sortutzea,
zeure Amatasuna ta Birjin irautea,
neure pozerako.
Zuk ba-dakizu, Birjin, gitxi naiatzuna,
nire aula ez baiña nire maitasuna
beitu eizu gozo.

Elorrian zakustaz arantzen gozaki.
Gugana etorrita zagoz ortxe geldi,
izar bikain ori.
Nire lumak edan bei izar orren garra,
edertasun ortatik emon bei ederra
Aloñako [elorriko] argi. (II)

Gaia 1: Arantzazu
Gaia 2: Otoitza
Azpi-gaia: Arantzazu: Andre Maria
Edizio kritikoa: Paulo Agirrebaltzategi
Gipuzkoa.net-aren logoa