Idazlanaren fitxa eta oharrak
Hasiera: Kurtzipizion, Kristoren
Amaiera: zur landuzko argazkia.
Titulua/Ezkaintza: Kurtzipizioko Kristo
Iturri nagusia: ARAN, 788 (1998) 5. or.
Beste iturria(k): EBKS (Erromesbide/Kurtzipizio sorta): -5 eta -6
Idazte-urtea: 1998
Argitarapen-urtea: 1998
Gaia 1: Arantzazu
Azpi-gaia: Arantzazu: Erromesak
Poesia / Prosa: Poesia
Hiztegia:
ik.: Testu hau lehenago beste inon argitaragabea denez, eta jatorrizko iturririk ez dugunez, uste izatekoa da urte berean idatzia dela. Horregatik eman diogu idazte-urte hori.
[I] Kurtzipizio edo Santo Kristo deritza Arantzazun, santutegiaren gainaldean dagoen ermitari, eta garai batean erromesen bidean zegoenari. Hantxe hartzen zuten nonbait erromesek beren azken atsedenaldia –eta otoitzaldia egiten–, Andre Mariaren elizara jaitsi aurretik.
[II] Kurtzipizioko Santo Kristok garatxoak sendatzen zituela sinesten zuen jendeak. Horretarako txanponez igurtzi behar zen garatxoa, eta kapera barrura bota erabilitako txanpona.
[III] Julen Urkizak ez zuen jaso olerki honen erreferentzia bere EBOB liburuan, aurretik egina zuelako bere azterketa.
Ingurune-oharrak:
Olerki hau oso lotua dago “Arantzazura badago” hasten denari, eta haren bigarren partetzat ere har daiteke; baina titulu ezberdina du eta orrialde ezberdinean dago Arantzazu aldizkarian; horregatik aparteko olerkitzat hartu dugu beste hura.
Dena dela bi olerkion eratzea aski konplexua izan zen, agitaratutako bien jatorrian dauden eskuzko jatorrizko testuei begiratzen badiegu (ik. artxiboko EBKS ). Paper sorta horretan badira lau, buruan erromatar zenbakia dutenak (I, II, III eta IV). Badirudi hasieran lau horiek idatzi zituela olerki labur autonomo gisa: Arantzazuko erromes-bidea eta horren “amaieran” aurkitzen zuten Kurtzipizio ermita kantatzen ditu lauetan. Horietatik abiatuta edo, bi poema landu zituen argitaratzeari begira: bat erromes-bidea kantatzen duena, hemengo “Kurtzipizion, Kristoren” eta bestea, ermita eta bertako Santokristoa kantatzen duena: “Arantzazura badago” hasten dena.
Hemengo hau eratzeko, hasierako EBKS-5 (IV) eta seguruenik aparte Kurtzipizio ermitari buruz idatzita zeukan olerkia (EBKS-6) bateratu zituen; nabarmena da, bi zatien artean dagoen “etena”: logikoa, metrikoa eta idazkerazkoa.
Bigarren poema eratzeko, berriz, aurretik bi zati idatzi zituen (ik. EBKS,1), bata bestearen osagarri, eta horiei gaineratu zizkien aurretik idatzitako EBKS-2 (I), EBKS-3 (II) eta EBKS-4 (III), horietako batzuk zerbait aldatuta eta osatuta; dena dela, ez zuen guztiz lortu poemari hari “logikoa” ematea.
(1) Jatorrizko eskuizkribuan: “eta lasaitasun gozoz”
(2) Hemen amaitu egiten dela dirudi olerkitxoa, eta ondoren beste luzeago bat hasten dela. Seguruenik hala zen jatorriz, eskuizkribuari begiratuz gero, eta bereziki olerkiaren jarraieran bertsoen neurriari eta poemaren hari tematikoari erreparatzen badiegu. Dena dala, ARAN aldizkarian dena batean eta jarraian argitaratu zuen.
