Bitoriano Gandiaga

Idazlanaren fitxa eta oharrak

Hasiera: Il ziran erromesak,

Amaiera: zerbait–, bizitzazko.

Titulua/Ezkaintza: Arantzazu [Goiz Argi]

Iturri nagusia: ELR-1, 126. or. (ELR-2. 91. zenb., 143. or.)

Beste iturria(k): GOAR (1964, 57. zenb., 5. or.) + ELRG, 6:2 + ELRP, 70. or. (gaztelania)

Idazte-urtea: 1956-1960-it (ELRG)

Argitarapen-urtea: 1962 (Elorri)

Gaia 1: Arantzazu

Azpi-gaia: Arantzazu: Erromesak

Dokumentu mota: Lib + Inpr + Dakt

Poesia / Prosa: Poesia

Itzulpen-hizkuntza: Gaztelania

Itzultzailea: Pedro de Anasagasti

Testu-oharrak:
ELR liburuan argitaratukotik aski ezberdina da ELRG sortako makinazko jatorrizkoa; hona:
"Il ziran erromesak,
otoitz eta abesti,
bizitza emon eutzien
zure arriari.

Ia benetan zara
azur ta aragizko.
Ia etzara irudi,
benetako bańo".

GOAR aldizkariak zuzenean ELR liburutik hartu zuen testua, osorik.

Ingurune-oharrak:
Goiz-Argi aldizkariak argitaratu zuen osorik, “Zeruan, izarra” eta “Zeuregan aurkito dot” olerkiekin eta “Egizu, Birjin, naitela garbi” olerkiaren lehen ahapaldiarekin batera, “Arantzazu” titulu orokorraren pean (5. urtea, 1964, 57. zenb., 4-5 or.).
Julen Urkizak, EBOB obran, “Arantzazu” titulu horren pean dago jasota, hain zuzen ere, Gandiagaren lau olerkion erreferentzia, batean.

Iruzkina:
“Orduan Amabirjina trapu artean jantzita zegoen, burua bakarrik agerian eta koroetzar zilarrezko batekin hura ere. Asko goresten zen argi eta zilar artean eta mantu handi eta perlaz jantzitakoen barruan ikusten genuen Arantzazuko Andre Mariaren irudia. Batzuk zerbait bizia edo zeruzkoa edo ikusi bide zuten, beren hitzen bidez adierazten zutenez. Nik ostegunetan –bazterren garbiketa egin behar genuen egunetan– Amabirjinaren kamarinera osteratxoa egiten nuen, ahalik eta gertuenetik ikusteko. Hainbeste zapi artean ageri zen apurra, amaren eta semearen musu eta eskutxoak ziren, eta politak ziren arren, nik harrizko ikusten nituen eta hala kantatu, norbaitzuen aprobazio handiagorik gabe, jakina, Andre Mari hura harrizko zela behin eta berriz errepikatuz: "Emen..., Ama Birjinaren oin arrizkoetan" (137. orrialdean); "Arriz egindako Andra Mari zaarra" (138. or.); "...Zure arri landu lakarrari" (143. or.); "Arrizkoa zara, irribarrezko arri triste eta otzezkoa" (162. or.); "...farre dagizun arri otzezko tristura" (162. or.). Gaur gezurra badirudi ere, batzuentzat eskandalosoa zen hori orduan. Nolanahi ere, nahikoa berria”. (Gandiaga, B.: “Izendatu didazuen gaia” hitzaldia, in: Hegats 4 (1991) 210. or.).

Edizio kritikoa: Paulo Agirrebaltzategi
Gipuzkoa.net-aren logoa